Geen cliënten meer gedwongen vastbinden (fixatie), grotere tevredenheid van ouders, meer zelfvertrouwen bij begeleiders en een lager ziekteverzuim. Dat zijn de mooie resultaten van een proeftuin met een nieuwe vorm van Meerzorg bij Triade, een zorgorganisatie in Flevoland voor mensen met een verstandelijke beperking.
Meerzorg is extra budget dat zorgaanbieders kunnen aanvragen voor cliënten met extreme zorgbehoefte (gedragsproblematiek en ernstige somatische problematiek) in de langdurige zorg (Wlz). Deze zorg komt dan bovenop de reguliere zorg.
De genoemde resultaten werden mogelijk door voor een groep cliënten tegelijk Meerzorg aan te vragen én door meer flexibiliteit bij de inzet van de financiële middelen. Tot nog toe bestaat Meerzorg alleen uit een financiële bijdrage voor de (tijdelijke) inzet van meer 1-op-1 begeleiding voor deze cliënten. De ervaringen van Triade zijn verwerkt in het nieuwe Meerzorgbeleid van de zorgkantoren, dat door Zorgverzekeraars Nederland (ZN) in samenspraak met het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is opgesteld. Dit nieuwe beleid gaat vanaf komend jaar in. Voor alle partijen betekent dit een andere invulling van hun rol.
Bij Triade zijn ze erg tevreden over het nieuwe Meerzorgbeleid. Guido Laan, gedragsdeskundige bij Triade: “Het zorgkantoor en CCE geven ons nu veel meer vrijheid en vertrouwen bij de inzet van Meerzorg. We worden nu als de professionals gezien die weten wat er nodig is. Dat is heel fijn. Voorheen lag de nadruk vooral op toetsing en verantwoording van het budget.” Guido Laan vindt het ook een vooruitgang dat de context waarin de cliënt leeft, nu wordt meegenomen bij Meerzorg-trajecten. “Die context is belangrijk en daar kun je veel invloed op uitoefenen door bijvoorbeeld de woonomgeving of de dagbesteding aan te passen. In plaats van dat we cliënten van de ene naar de andere plek verhuizen en elkaar dan aankijken waarom het probleemgedrag blijft, kijken we nu veel meer naar wat er nodig is in zijn eigen omgeving.”
Proeftuin
Triade heeft zelf een proeftuin georganiseerd voor het aanvragen van Meerzorg voor een hele groep in plaats van een individu. “We hebben voor 13 cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) tegelijk Meerzorg aangevraagd. Zes van hen hadden al individuele Meerzorg. Die aanvragen leverden voorheen altijd veel papierwerk op, want je moest ook zorg- en behandelplannen invullen. Bovendien was het erg gericht op extra begeleiding voor één cliënt. Maar het inzetten van extra handen heeft ook een positieve invloed op de andere cliënten. De werkdruk vermindert immers en dat merken de andere cliënten ook. Maar die context mocht niet worden meegenomen in de verantwoording van het geld.” Vanaf volgend jaar vallen opleidingen en extra coaching om begeleiders en ouders meer handvatten te geven hoe ze om kunnen gaan met het gedrag, ook onder Meerzorg.
Recycle route
Door Meerzorg voor een hele groep aan te vragen, hoefde Triade minder uren te besteden aan de administratie. Daarnaast experimenteerden ze met het betrekken van de context bij de invulling van de Meerzorg-middelen. “We hebben samen met ouders gekeken wat zij belangrijk vonden voor hun zoon of dochter. Dit bleek bijvoorbeeld zwemmen te zijn als onderdeel van de dagactiviteiten. Dat kon niet meer worden aangeboden omdat er te weinig personeel was. Maar door de nieuwe Meerzorg-aanpak konden we dit wel structureel inzetten. Een andere wens van ouders was dat hun kind uit hun sociale isolement werd gehaald, omdat de kinderen maar weinig interactie met de maatschappij hadden. “Toen zijn we een recycle route gestart, waarbij cliënten glas, papier en plastic ophalen in de omgeving. Dit leverde meer interactie met buurtbewoners op. Die komen nu zelfs op feestdagen op de locaties langs, terwijl er voorheen niemand kwam.” De nieuwe aanpak leidt ook tot grotere tevredenheid van ouders: “We vragen elk half jaar ouders en begeleiders om hun mening over de nieuwe Meerzorg aanpak. De tevredenheid van ouders is nu van een 6 gestegen naar een 7,7. Vooral omdat ze zich nu gehoord voelen en mee kunnen praten.”
Fixatievrije woning
De veiligheid van de begeleiders was een ander belangrijk punt voor Triade. Doordat het nu ook mogelijk werd om middelen in te zetten voor extra scholing en intervisie, kregen medewerkers meer handvatten en advies aangereikt en kregen ze meer zelfvertrouwen. Zo konden ze ook betere begeleiding bieden aan de cliënten waardoor iedereen ervan profiteert. Het ziekteverzuim nam door de nieuwe aanpak ook af.
De vier doelen die Triade zich had gesteld, namelijk een zinvolle daginvulling, een warmere woonomgeving, het actiever betrekken van het netwerk van de cliënt en een woning zonder fixaties (in noodsituaties vastbinden van cliënten), zijn stuk voor stuk behaald. Het meest trots is Guido Laan op de fixatievrije woning: “We hadden 7 cliënten die werden gefixeerd en dat hebben we tot 0 teruggebracht. Dat komt aan de ene kant door meer bezetting en aan de andere kant door samen te kijken hoe we daarmee om moeten gaan. Daar is nu ruimte voor.”
Rol zorgkantoor
Triade heeft nu nog één keer per half jaar overleg met het CCE en één keer per jaar met het zorgkantoor. “De inhoud is nu leidend, in plaats van de financiën. We bespreken bepaalde thema’s en kijken waar we staan en wat er nodig is.” Kwaliteitsadviseur Jidske Diekerhof van zorgkantoor Zilveren Kruis herkent dit: “We hebben erg goede ervaringen opgedaan in de proeftuinen in de vierhoek en daarop als zorgkantoren het nieuwe Meerzorgbeleid gemaakt.” Zorgaanbieders en zorgkantoren gaan op basis van vertrouwen uitvoering geven aan de regeling Meerzorg. Betrokken partijen zoeken samen naar passende oplossingen. Het CCE heeft daarom (vooral) een inhoudelijke rol. Het CCE beoordeelt in uitzonderingssituaties nog de toegang tot Meerzorg (Meerzorgaanvraag) voor iemand met gedragsproblematiek. Bijvoorbeeld op verzoek van het zorgkantoor. “Door het voeren van een Meerzorgdialoog met zorgaanbieders krijgen we meer zicht op hoe de zorg nu is georganiseerd en hoe deze meer passend gemaakt kan worden rekening houdend met de context van cliënten,” zegt Diekerhof.
Passende zorg
De laatste jaren zijn de aanvragen voor Meerzorg en de budgetten daarvoor bij zorgkantoor Zilveren Kruis fors gestegen. Maar Jidske Diekerhof ziet het nieuwe Meerzorgbeleid niet in eerste instantie als een middel om de kosten te verlagen. “Het nieuwe beleid is juist bedoeld om nog meer in te spelen op de behoefte van cliënten en met elkaar duidelijk te krijgen wat er nodig is om passende zorg voor cliënten te realiseren en de context van de cliënten te optimaliseren.” De kosten van Meerzorg per groep zijn wel lager, omdat je het voor een hele groep in kunt zetten. Guido Laan: “Je hebt als organisatie dan wel iets minder inkomen, maar je krijgt er veel flexibiliteit voor terug en je hebt veel minder administratieve lasten. Die uren die je nu niet hoeft te maken leveren veel besparing op. Je moet naar het totaalplaatje kijken: dan is iedereen goedkoper uit en je levert betere kwaliteit van zorg.”
Lees meer en wat hierop aanluit: https://www.netwerkrondom.nl/index.php/nieuws/63-groepsmeerzorg-nu-voor-alle-aanbieders-mogelijk
